Düşük Kolesterollü Yumurta

Düşük Kolesterollü Yumurta

Süleyman ADEM


Kolesterol, bitkiler âleminde bulunmayan, sadece insan ve hayvanların
vücudunda sentezlenen (C27H45OH) bir bileşiktir; bütün hücrelerde
bulunmakla birlikte, beyin, kalb, bağırsak ve karaciğer gibi organlarda
daha fazla depolanmış durumdadır. Vücuda hem gıdalar yoluyla alınan,
hem de karaciğer hücrelerinde sentezlenen kolesterol; cinsiyet
hormonları, safra asitleri ve D vitamini gibi maddelerin yapımında
başlangıç molekülü olarak kullanılır. Bu işlemler için, kanda az
miktarda kolesterol taşınması yeterlidir.
Kolesterol, yağda çözünen bir madde olduğundan, normal şartlarda suda
ve su özelliklerini taşıyan kanda çözünmez. Kolesterol kanda
lipoprotein denen moleküllerle birlikte taşınır. Değişik tiplerde
lipoproteinler vardır: Bunlar şilomikronlar, çok düşük yoğunluklu (Very
Low Density,VLDL), düşük yoğunluklu (Low Density Lipoprotein, LDL) ve
yüksek yoğunluklu lipoprotein (High Density Lipoprotein, HDL) olarak
isimlendirilir.
Yetişkinlerde kandaki toplam kolesterol 200 mg/dl’den çok; düşük
yoğunluklu kolesterol 130 mg/dl’den fazla; yüksek yoğunluklu kolesterol
35 mg/dl’den az ise kalb-damar rahatsızlıkları riski artar. HDL
kolesterol miktarı ortalama, kadınlarda 55 mg/dl, erkeklerde 45
mg/dl’dir; bu miktar arttıkça söz konusu risk azalır. 60-65 yaşlarına
kadar, zamanla toplam kolesterol miktarı artar. Ayrıca kadınlarda
menopozdan sonra da kandaki kolesterol miktarı yükselir.
Türkiye’de, 6 milyon kişinin kan kolesterol seviyesi sınırda veya
sınırın üzerinde (200-239 mg/dl); 2 milyon kişinin ise yüksektir (240
mg/dl ve üstü).
Kanda kolesterol seviyesine tesir eden çok sayıda faktör vardır.
Genetik yatkınlık, yediğimiz gıdalar, hareketsizlik, şişmanlık ve stres
gibi faktörler kandaki kolesterol miktarının, özellikle de kötü huylu
kolesterolün (LDL) artışında rol oynar. Egzersiz ise iyi huylu
kolesterolün (HDL) yükselmesine, LDL kolesterolünün düşmesine vesile
olur.
Kolesterolün çok bulunduğu gıdalardan biri yumurtadır. Bir yumurta
ortalama 50-60 gram gelir. Kabuklu yumurtanın yaklaşık % 66’sı su, %
12’si protein, % 10’u yağ, % 11’i çeşitli mineraller ve % 1’i
karbohidrattır. Yumurtadaki yağın tamamını ihtiva eden sarı kısım besin
unsurları bakımından zengindir. Yumurtada kolesterol miktarı yumurta
büyüklüğüne bağlı olarak 180-210 mg arasında değişir. Son yıllarda
yapılan çalışmalar, yumurtadaki kolesterolün % 5-30 oranında
azaltılabileceğini göstermiştir.
Son yıllarda kolesterolsüz veya kolesterol nispeti düşük yumurta elde
etmeye yönelik çalışmalar yoğunlaşmıştır. Tavuklara verilen bazı
yiyeceklerin yumurtanın kolesterol seviyesini artırdığı, bazılarının
azalttığı, bazılarının ise herhangi bir tesirde bulunmadığı ileri
sürülmüştür. Yapılan çalışmalarda, kanatlı hayvanların yem
karışımlarına (rasyonlarına) ilâve edilen besin ve besin unsurları
arasında; hurma, krom, C vitamini, yeşil çay tozu, keten tohumu, yulaf,
mısır, balık, ayçiçek yağı, kanola yağı, soya yağı, taze yayık ayranı,
kuru sarımsak tozu ve sarımsak gibi ürünlerin yumurta kolesterol
seviyesini düşürdüğü belirtilmiştir. Böylece, yumurtanın kolesterol
seviyesini artıran maddelerin tavuk yemlerinde sınırlandırılmasıyla
bilhassa kolesterol problemi olan insanlar için kolesterol muhtevası
daha uygun yumurtaların (diyet yumurta) üretilmesi mümkün olmaktadır.
ABD’de 120 bin kişi üzerinde 15 yıl süreyle yürütülen bir araştırmada,
iki grup insandan birinci gruba günde bir adet yumurta verilirken,
ikinci gruptakilere yumurtasız bir diyet uygulanmıştır. Araştırmada
yumurtanın kalb ve damar hastalıklarını artırdığına dâir bir netice
elde edilememiştir. Aksine yumurtanın A, E, B, B6, B12 ve folate
vitaminlerini ihtiva ettiği, bu vitaminlerin ise kalb hastalığı riskini
azaltmada rol aldığı bilinmektedir.
Son çalışmalarda, yumurtanın sarısında mevcut olan ve sayısız faydası
bulunan lesitinin (fosfolipid), fazla miktardaki kolesterolün kana
karışmasının engellenmesinde rolü olduğu tespit edilmiştir. Yumurtaya
kolesterolü yerleştiren Yüce Rabb’imiz, onun vücudumuz tarafından en
uygun oranda emilmesini sağlayacak ve gerektiğinde bunu
engelleyebilecek lesitini de aynı ortama yerleştirmiştir.
Vücudumuzdaki fazla kolesterol için yumurtada kusur aramak, onu suçlu
bir besin kaynağı gibi görmek doğru değildir. Kolesterol problemi daha
ziyade fertlerin beslenme hatalarından kaynaklanmaktadır. Bu sebeple
kişiler, bünyesine ve yaşına uygun beslenmeye dikkat etmelidir.

Kaynaklar
- Kaya, S., Kececi, T., Haliloglu, S., 2001. Effects of zinc and
vitamin A supplements on plasma levels of thyroid hormones,
cholesterol, glucose and egg yolk cholesterol of laying hens Research
in Veterinary Science. 71: 2,
- Kovacs, G., Schmidt, J., Husveth, F., Dublecz, K., Wagner, L.,
Farkas, Zele, E., 2000. Effect of feed composition on cholesterol
content of the table egg.Acta-Alimentaria-Budapest. 29:1.
- Kutlu, H.R., Gorgulu, M., Unsal, I., 2001. Effects of dietary Yucca
schidigera powder on performance and egg cholesterol content of laying
hens. Journal of Applied Animal Research.
- Mottaghitalab, M., Taraz, Z., 2004. Garlic powder as blood serum and
egg yolk cholesterol lowering agent. Journal of Poultry-Science. 41: 1.
- Şenköylü, N., 2001. Modern Tavuk Üretimi Kitabı.