Allah kelimesi
ile tanrı kelimesi arasında nasıl bir fark vardır?
Bizim eski atalarımız müslüman
olmadan önce yaratıcı bir zâta inanıyorlardı. Belki kendilerine göre, değişik
tanrıları da vardı. Ama onlar daha çok kendi lehçeleri ile "Tengri" dedikleri
zaman, zât-ı ulûhiyeti kasdediyorlardı. Bu kelime sonra biraz daha incelik kazandı ve
tanrı şeklini aldı ki, aslında mabud demektir ve Arapçadaki "İlâh"ın,
Fransızcadaki "Diyo"nun, Farsçadaki "Hudâ"nın karşılığı olan
bir kelimedir. Ama hiçbir zaman, Cenab-ı Hakk'ın bütün Esmâ-i Hüsnâsını câmî,
İsm-i Zât olan Allah kelimesinin karşılığı değildir. Allah dendiği an,bütün
kâinatta tecelli eden isimleriyle bir Zât-ı Ecell-i A'lâ akla gelir. Allah kelimesiyle
anlaşılan budur. Yani O, Ma'bud-u Mutlak, Hâlık-ı Mutlak, Maksûd-u Mutlak,
Rezzâk-ı Mutlak, Bâri-i Mutlak, Cemîl-i Mutlak'tır. İlh... Esmâ-i Hüsnâ'yı (2)
câmî Allah kelimesinde böyle umumi bir mânâ anlaşılır. Ve, bu îtibarla da
Allah'ın (C.C) ism-i hâssıdır. Allah dendiği an bu Ma'bud-u Mutlak anlaşılır ve
Vâcib-ül Vücûd akla gelir. Ama, tanrı dendiği zamân Yunanlının aklına Zeus
gelir. Mısırlının Apis Boğası ve Hintlinin aklına da kendi inekleri... Demek tanrı
kelimesiyle yerli-yersiz ma'but kelimesinin akla gelmesine karşılık, Lafz-i Celâle
olan Allah kelimesi Vâcibül Vücûd'un ism-i hâssı olarak sadece o Esmâ-i Hüsnâ
sahibi Zât-ı Zülcelâl-i akla getirir. Onun için bir insan, tanrı demekle Allah
yerinde kullanırsa, maksadını anlatamaz ve hata etmiş olur. Tanrı, ilâh kelimesi
yerinde Hudâ, Diyo ve God yerinde kullanılabilir; fakat Allah yerinde değil.. AIlah,
Cenâb-ı Hakk'ın Zâtının has ismidir. Onun için "LÂ İLÂHE İLLALLAH"
diyoruz; fakat "Lâ Allah'a illallah" demiyoruz. Evvelâ ilâhlar,
tanrılar ne varsa hepsi nefyediliyor, sonra da isbatta, Ma'bud-u Mutlak, getiriliyor ve
sadece Allah vardır, deniliyor.
Mevlid yazarı Süleyman Çelebi, bu
hususu çok güzel tefrik ederek "Birdir Allah ondan artık tanrı yok" deyip,
her iki kelimenin yerini de tayin ve tesbit etmiştir.
Buna binâen bir insanın ağzından
tanrı kelimesi çıktığında, hemen reaksiyon göstermemeli, o adamın maksadına
bakmalı, Allah yerinde o mânâyı kullanmışsa tatlıca îkâz etmeli. Aksine,
tehevvür gösterilmemeli. Hele günümüzde katiyyen!..
] 
Konu: Allah kelimesi ile tanrı kelimesi 
