Süpernova ve Yoklukda Varlığa Geçiş

Süpernova ve Yoklukda Varlığa Geçiş
Salih DEMİRAYLAR
Yıldızlar da insan gibi doğar, yaşar ve ölürler. İnsanların vasatî
altmış-yetmiş senelik Ömrüne mukabil onlar milyonlarca sene, oldukça
şaşaalı ve enteresan bir hayat sürerler. Süpernova, kainatın en şaşaalı
ve muhteşem hadiselerinden biridir ve yıldızın enerjisinin tükenip
hayatının sonuna geldiğini gösterir.

Yıldızlar hayatlarını termonükleer reaksiyonlarla idame ettirirler. Her
nükleer yakım devresi bîr sonraki reaksiyonlar zincirine yakıt
olabilecek daha ağır elementler hasıl eder. Yıldız, ömrünün büyük bir
kısmını (takribi 10 yıl) çekirdeğinde hidrojeni helyuma çevirerek
geçirir. Hidrojen, kâinatta en çok bulunan ve en hafif elementtir.
Yıldız, çekirdeğinde hidrojen tükendiğinde, birikmiş olan helyumun
füsyon reaksiyonunu başlatacak sıcaklığı meydana getirinceye kadar
çöker. Helyumun füsyon reaksiyonuyla artan basınç, çekirdeği kısmen
genişletir.

Yıldız, çekirdeğinde helyumunu da tükettiğinde, helyum füsyonu ürünü
olan karbonun füsyon reaksiyonuna girebilmesi için lüzumlu sıcaklığa
erişinceye kadar çöker. Yıldız, böylece birbirinden reaksiyona girmemiş
bir yakıt tabakasıyla ayrılmış üç enerji kaynağı ihtiva eder; İçinde
karbon füsyon reaksiyonunun geçtiği çekirdek, helyum ve hidrojen
tabakaları.

Karbonun füsyon reaksiyonundan sonra yıldızın merkezinde O, Ne, Na, Mg gibi elementler meydana gelir.